Znani Litwini

Znani Litwini

O czym można porozmawiać z mówiącymi w najstarszym żywym indoeuropejskim języku Litwinami? Nie, nie, język litewski nie będzie potrzebny, chyba, że pragną Państwo jego się nauczyć - Litwini są jednym z najbardziej wykształconych i wielojęzycznych narodów w Europie Środkowej i Wschodniej. Po prostu proponujemy po przybyciu na Litwę porozmawiać z jej mieszkańcami - Włochami Północy, tak jak nieraz nas nazywają z powodu uczuciowego temperamentu - o tym, z czego nasz kraj słynie na cały świat.

 Światowej sławy Litwini

• Na Litwie mieszka najsilniejszy człowiek na świecie – Žydrūnas Savickas. Tytuł najsilniejszego człowiek świata na prestiżowych zawodach strongmanów „Arnold‘s Strongest Man“  zdobywał sześć razy z rzędu! Ponadto, Ž. Savickas nie raz ustanawiał różne rekordy siłaczy Litwy i świata, jest zdobywcą tytułów wielu konkursów siłaczy w skali lokalnej i międzynarodowej.
• Arvydas Sabonis jest nie tylko legendarnym koszykarzem na Litwie, w 1999 r. czytelnicy portalu „NBA.com“ uznali go za najbardziej wpływowego obcokrajowca w NBA, a w 2010 r. trafił do Galerii Sławy FIBA. Jest tez najwyższym człowiekiem na Litwie. 223,6 cm – taki wzrost jest zapisany w Litewskiej Księdze Rekordów.
• Jeden z prekursorów znanego ruchu „Fluxus“ Jurgis Mačiūnas (George Maciunas, 1931 11 08–1978 05 09) najwięcej tworzył w Nowym Jorku (USA), lecz urodził się na Litwie, w Kownie. Gdy będą Państwo zwiedzali Wilno, koniecznie wpadnijcie do Centrum Sztuki Współczesnej – mieści się tam stała ekspozycja gabinetu „Fluxus“ . Na alei Giedymina zwróćcie uwagę na niezwykła instytucję - ministerstwo "Fluxus". Od kwietnia 2010 roku w niej urzęduje ponad 200 róznych artystów.
• W Nowym Jorku mieszka i tworzy jeszcze jeden artysta litewskiego pochodzenia, przyjaciel wspomnianego Jurgisa Mačiūnasa, Andy'ego Warhola, Nico, Allena Ginsberga, Yoko Ono, Johna Lennona i Salvadora Dali. To – Jonas Mekas, często zwany ojcem chrzestnym amerykańskiego kina awangardowego. W 1964 roku założył „The Filmmakers‘ Cinematheque“, które stopniowo wyrosło do „Anthology Film Archives“ – jednego z największych na świecie archiwów amerykańskiego kina awangardowego.
• Violeta Urmana –  światowej sławy solistka operowa, primadonna litewskiej opery. Już od paru dziesięcioleci śpiewa w najbardziej znanych teatrach Europy, salach koncertowych Europy, Ameryki, Izraelu, Japonii, Rosji, współpracuje z najbardziej utalentowanymi dyrygentami i solistami, od 2001 r. stale odgrywa główne role w „The Metropolitan Opera“, śpiewa w prestiżowej „Lyric Opera of Chicago“.
• W muzeum pod otwartym niebem – mieszczącym się opodal Wilna Parku Europy – oprócz róznych ciekawostek, zobaczą Państwo instalację-labirynt „LNK Infomedis“ zbudowaną z telewizorów. Jest to największe na świecie tego rodzaju dzieło artysty Gintarasa Karosasa. O tym świadczy wpis w Księdze Rekordów Guinnessa - 2903 telewizory na powierzchni 3135 metrów kwadratowych.
• Reżyser filmowy Arūnas Matelis najbardziej przyczynił się do sławienia imienia Litwy w 2006 roku. Jego dokument pod tytułem "Przed przylotem na ziemię", opowiadający o dzieciach cierpiących na choroby onkologiczne i otrzymywanych przez nich w szpitalach lekcjach miłości, wiary i siły, został nagrodzony na Brooklińskim Festiwalu Filmowym i Silverdoks , zdobył prestiżową Directors Guild of America Award, nagrodzony na festiwalach w Amsterdamie, Madrycie i Lipsku. Trafił też do grona 61 pretendentów do "Oskara" w nominacji najlepszego filmu zagranicznego.
• Imię Litwy sławi również Juozas Statkevičius – jeden z najbardziej znanych litewskich projektantów odzieży. Tworzy również kostiumy teatralne i jest profesjonalnym stylistą i wizażystą. J. Statkevičius jest pierwszym litewskim projektantem, którego prace zagościły na łamach pism „Vogue“, „L‘Officiel“, „Elle“ i „Harper‘s Bazaar“. Stworzył też autorską markę perfum i wydał dziw książki - "Cios piękna" i "Wiem czego potrzebujecie". Kreacje projektanta wybierają: Alma Adamkienė, żona Prezydenta Republiki Litewskiej Valdasa Adamkusa, Prezydent Republiki Łotewskiej Vaira Vykė-Freiberga, żona następcy tronu Królestwa Danii księżna Mari, gwiazdy kina i muzyki - Bjork, Kyra Sedgwick, Naomi Watts, Nicole Richie, Audrey Butvay-Gruss, Kirsta Bard, Svetlana Griaznova.
• Chcecie poznać nazwisko jednego z najodważniejszych pilotów Litwy, mistrza akrobacji powietrznych? Każdy mieszkanie Litwy je zna – to Jurgis Kairys. Jest wielokrotnym mistrzem Europy i Świata w Akrobacji Lotniczej oraz wielokrotnym zwycięzcą mistrzostw świata. Litwini to nazwisko znają również dlatego, że dokonał przelotu pod wszystkimi mostami na Wilii, a w Kownie - pod mostem dla pieszych - przeleciał na grzbiecie! I to nie wszystko: J. Kairys sam stworzył niejedną figurę akrobacji lotniczej (np. "Koło Kairysa") lub jako pierwszy taka wykonał w samolocie do akrobacji (np. "Kobra", która dotychczas demonstrowały wyłącznie rosyjskie myśliwce).
• Jaki ciężar można unieść na ludzkiej brodzie? „63,2 kilograma“, – odpowie Litwin Antanas Kontrimas, który we wrześniu 2007 r. w Chinach na swojej brodzie na wysokość 10 centymetrów uniósł ważącą tyle dziewczynę i dzięki temu osiągnięciu trafił do Księgi Rekordów Guinnessa.
• Czy słyszeliście Państwo o jednym z największych na świecie portali gier i aplikacji „GetJar“? Czy może pobieraliście stamtąd jakiś program? „GetJar“ założył urodzony i wychowany na Litwie przedsiębiorca Ilja Laurs. W 2009 roku firma telekomunikacji i badań „Informa Telecoms & Media“ uznała I. Laursa za jednego z „TOP 40 najbardziej wpływowcyh osób na rynku komunikacji mobilnej“. Na prestiżowej gali branżowej „Mobile Excellence Awards“ w Los Angeles (USA) „GetJar“ zyskała tytuł najlepszej usługi mobilnej 2009 roku.

Znane osoby Litewskiego pochodzenia

• Amerykańskiego zespołu rockowego „Red Hot Chili Peppers“ i jego wokalisty Anthonego Kiedisa (Antanas Kiedis) chyba nie trzeba przedstawiać. Z dumą przypominamy, że Anthony jest Litwinem w drugim pokoleniu, także jak i wokalista i klawiszowiec amerykańskiego zespołu rockowego „The Killers“ Brandon Flowers.
• Skoro mowa o muzykach, nie możemy pominąć kolejnego Litwina – Antanus Casimere Zemaitis. Na zrobionych przez zamieszkałego w Wielkiej Brytanii naszego rodaka instrumentach grali najbardziej znani gitarzyści świata - Ronnie Wood („The Rolling Stones“), Jimi Hendrix, David Gilmour („Pink Floyd“), Bob Dylan, Keith Richards („The Rolling Stones“), Eric Clapton, Paul McCartney („The Beatles“) i wielu innych.
• Jeśli nie są państwo obojętni na los orangutanów, z pewnością znacie nazwisko znanej antropolog, ekolog i badaczki orangutanów litewskiego pochodzenia Birutė Galdikas. Doktór antropologii i biologii jest prezydentem Międzynarodowego Funduszu Opieki nad Orangutanami.  B. Galdikas opublikowała kilka książek o zagrożonym gatunku orangutanów.
• Richard Durbin – od 1983 do 1997 roku był kongresmanem Stanów Zjednoczonych Ameryki, a od stycznia 1997 roku jest stale wybierany na dwuletnią kadencję senatora Stanów Zjednoczonych Ameryki. Senator w Senacie USA reprezentuje stan Illinois. Jest to pewnie najwyższe stanowisko polityczne zajmowane w USA przez osobę pochodzenia litewskiego. W kwietniu 2006 r. magazyn "Time" wciągnął senatora R. Durbina do dziesiątki najlepszych senatorów Kongresu USA.
• Antanas Mockus  – filozof, pacyfista, matematyk, polityk kolumbijski litewskiego pochodzenia. Dwukrotnie pełnił urząd burmistrza Bogoty. Dwukrotnie startował w wyborach prezydenckich w Kolumbii. Jako burmistrz Bogoty A. Mockus zyskał sławę uczciwego, nieprzekupnego polityka. Oryginalnie i skutecznie, przede wszystkim przez edukację i elementy sztuki, zwalczał zjawiska ubóstwa, przemocy i korupcji. Niektóre z wdrożonych w stolicy Kolumbii procedur redukcji wypadków, przejawów przemocy zostały z powodzeniem zastosowane również w innych krajach Ameryki Łacińskiej.