Dyplomacja ekonomiczna
Dyplomacja ekonomiczna – całość narzędzi, za pomocą których zapewniane są interesy ekonomiczne państwa za granicą (np. otwieranie rynków zagranicznych na usługi i towary kraju, są nawiązywane, utrzymywane i rozwijane stosunki ekonomiczne i związane z nimi z podmiotami krajów zagranicznych).
Ministerstwo Spraw Zagranicznych jest jedną z instytucji państwowych realizujących interesy ekonomiczne, zapewniająca reprezentację dyplomatyczną interesów ekonomicznych państwa za granicą. Promocja eksportu i inwestycji, ochrona interesów biznesowych, tworzenie i zapewnienie sprzyjających warunków dla handlu międzynarodowego poprzez instrumenty dwustronne i wielostronne, prezentacja obiektywnych zalet Litwy na świecie – to jedne z najważniejszych zadań litewskiej polityki zagranicznej i dyplomacji.
Członkostwo w Unii Europejskiej, Światowej Organizacji Handlu oraz Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju zapewnia nowe ważne narzędzia do realizacji interesów ekonomicznych Litwy za granicą.
Interesy ekonomiczne Litwy za granicą reprezentuje Ministerstwo Spraw Zagranicznych, przedstawicielstwa dyplomatyczne i urzędy konsularne Litwy. Ponad 50 litewskich przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych we współpracy z instytucjami państwowymi realizującymi interesy ekonomiczne państwa, z instytucjami promującymi eksport, inwestycje i turystykę – instytucja publiczna Przedsiębiorcza Litwa (lit. VšĮ Versli Lietuva), instytucja publiczna Inwestuj na Litwie (lit. VšĮ Investuok Lietuvoje), instytucja państwowa agencja Rozwoju wiejskiego biznesu i rynków (lit. VĮ Kaimo verslo ir rinkų plėtros agentura), instytucja publiczna „Podróżuj po Litwie” (lit. VšĮ "Keliauk Lietuvoje") – także attaché komercyjnym świadczy różnorodne usługi związane z promocją eksportu i rozwojem biznesu międzynarodowego.
W zależności od wielkości przedstawicielstwa charakter i zakres świadczonych usług w różnych krajach może się różnić.
Otwarcie rynków, poprawa dostępu do rynków
Eksport pozostaje jedną z głównych sił napędowych ekonomiki Litwy. Litewska służba dyplomatyczna pomaga nie tylko się utrwalić i utrzymać osiągnięcia eksporterów na tradycyjnych rynkach dla naszego kraju, ale także otwiera drzwi na nowe perspektywiczne rynki.
Wymiar realizacji promocji eksportu, inwestycji, turystyki, innych interesów ekonomicznych zawsze jest integralną częścią programów wizyt najwyższych urzędników państwowych. Ministerstwo Spraw Zagranicznych, przedstawicielstwa dyplomatyczne i instytucje konsularne uczestnicząc w przygotowaniach wizyt oficjalnych, uwzględniają także interesy biznesowe innych instytucji związanych z dyplomacją ekonomiczną.
Kwestie dwustronnej współpracy ekonomiczno-handlowej regularnie są omawiane w dwustronnych komisjach międzyrządowych. Takie komisje Litwa posiada z Armenią, Azerbejdżanem, Białorusią, Egiptem, Iranem, Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi, Polską, Kazachstanem, Chinami, Republiką Korei, Mołdawią, Rosją, Gruzją, Turcją, Turkmenistanem, Ukrainą i Uzbekistanem.
Na zewnętrznych rynkach (spoza UE) w celu zyskania korzystniejszych warunków dokładane są starania zmierzające do obniżenia lub wyeliminowania opłat celnych i barier pozataryfowych. Kwestie związane z opłatami celnymi i barierami pozataryfowymi rozwiązywane są za pomocą instrumentów dwustronnych, także podczas wizyt wysoko postawionych urzędników, za pośrednictwem Komisji Europejskiej i instrumentów współpracy wielostronnej (np. Światowej Organizacji Handlu).
W celu poprawy warunków dla litewskiego biznesu za granicą negocjowane są umowy o ochronie inwestycji. Interesy inwestorów litewskich w Albanii, Argentynie, Armenii, Australii, Austrii, Azerbejdżanie, Białorusi, Belgijsko-Luksemburskiej Unii Gospodarczej, Bośni i Hercegowinie, Bułgarii, Czechach, Danii, Estonii, Grecji, Gruzji, Indiach, Islandii, Hiszpanii, Izraelu, Wielkiej Brytanii, USA, Jordanii, Czarnogórze, Kazachstanie, Chinach, Kirgistanie, Chorwacji, Korei Południowej, Kuwejcie, Łotwie, Polsce, Mołdawii, Mongolii, Holandii, Norwegii, Portugalii, Francji, Rumunii, Rosji, Serbii, Słowacji, Słowenii, Finlandii, Szwecji, Szwajcarii, Turcji, Ukrainie, Uzbekistanie, Wenezueli, Węgrzech, Wietnamie i Niemczech bronią zawarte z tymi państwami umowy dot. promocji i ochrony inwestycji. Również inicjowane są umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, inne akty prawne.
Cele otwierania rynków i poprawy dostępu realizowane są w państwach rezydencji i akredytacji dyplomatów poprzez gromadzenie aktualnej informacji, nawiązywanie i utrzymywanie korzystnych kontaktów z instytucjami władzy i organizacjami biznesowymi tych państw, współpracę z lokalnymi mediami, bezpośrednią komunikację z przedsiębiorstwami tych państw i litewskimi przedsiębiorstwami działającymi na odpowiednich rynkach, angażowanie przedstawicieli społeczności litewskiej, konsulów honorowych Litwy w różne działania.
Eliminacja przeszkód w handlu z krajami trzecimi (spoza UE) i wdrażanie strategii dostępu do rynków UE
Przeszkody w handlu, jakie tworzą państwa trzecie w celu ochrony swoich producentów, są dużym problemem dla eksportu na rynkach tradycyjnych, promocji i rozwoju działalności inwestycyjnej za granicą, oswajania nowych rynków. Aktualnie taryfy celne nie są podstawową przeszkodą dla eksportu. Bariery pozataryfowe i inne środki regulacji ochrony rynku – dyskryminujące regulacje i normy techniczne, ograniczenia sanitarne i fitosanitarne, procedury celne, ograniczenia dot. bezpośrednich inwestycji zagranicznych itp. – coraz częściej są wymieniane jako największe przeszkody na drodze do wejścia na rynki zagraniczne.
Ministerstwo Spraw Zagranicznych wspólnie z Komisją Europejską jest przygotowane do udzielania pomocy związanej z eliminacją barier handlowych, jednak w celu pomyślnej pracy niezbędny jest stały i otwarty dialog dyplomatów i biznesu, wymiana aktualną informacją.
Firmy o barierach handlowych i przeszkodach rozwoju międzynarodowego mogą informować Ministerstwo Spraw Zagranicznych drogą mailową: tradebarriers@urm.lt
Komisja Europejska także proponuje różne instrumenty, które mogą pomóc w rozwiązaniu problemów eksporterów i inwestorów UE, przyczynić się do poprawy warunków handlu i środowiska inwestycyjnego na rynkach eksportowych UE.
Jednym z takich instrumentów jest Strategia dostępu do rynków UE. Jej cel – skuteczna eliminacja przeszkód w handlu stosowanych przez państwa trzecia poprzez współpracę Komisji Europejskiej, dyplomatów i biznesmenów państw członkowskich UE.
Ważną częścią Strategii dostępu do rynków UE jest Baza danych dostępu do rynków, w której można znaleźć wiele korzystnej informacji dot. warunków dostępu do rynków państw trzecich (spoza UE).
Małe i średnie przedsiębiorstwa planujące rozwój międzynarodowy w krajach spoza UE korzystną informację mogą znaleźć w stworzonej przez Komisję Europejską bazie danych, w której podane są dane kontaktowe zagranicznych izb gospodarczych, organizacji biznesowych, informacje dot. trendów rozwoju ekonomicznego państw, wskaźniki sektorów gospodarczych.
Bariery handlowe na rynku wewnętrznych UE
Realizację polityki rynku wewnętrznego UE na Litwie koordynuje Ministerstwo Gospodarki i Innowacji.