Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa UE

Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa UE

Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa UE - uzgodnione przez kraje członkowskie wspólne działania polityki zagranicznej UE. Europejska Polityka Bezpieczeństwa i Obrony (EPBO) jest częścią WPZiB.

Zadania WPZiB

• zapewnienie podstawowych interesów i niezależności UE;
• wzmacnianie bezpieczeństwa UE;
• zachowanie pokoju na świecie i wzmocnienie bezpieczeństwa międzynarodowego;
• wspieranie współpracy międzynarodowej; wzmacnianie demokracji, mocy prawa i poszanowania dla praw człowieka.

Struktura WPZiB

Cztery razy w roku, podczas spotkań Rady Europejskiej przywódcy państw i rządów rozpatrują i ustanawiają wspólne wytyczne i podstawowe zasady w dziedzinie WPZiB. Rada Europejska jednogłośnie uchwala wspólne strategie, które odzwierciedlają wspólne interesy państw.

Rada ds. Zagranicznych (FAC), na odbywającym się raz w miesiącu spotkaniu ministrów spraw zagranicznych państw członkowskich omawia kwestie planowania i realizacji WPZiB na podstawie wytycznych określonych przez Radę Europejską. FAC, której przewodniczy Wysoki Przedstawiciel UE do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa (WP), swoje decyzje potwierdza przyjęciem uchwały. Porządek omawianych przez FAC zagadnień ustawia Komitet Stałych Przedstawicieli (COREPER).

Komitet Polityczny i Bezpieczeństwa (PSC) jest odpowiedzialny za monitorowanie sytuacji międzynarodowej, kontrolę polityczną operacji wojskowych UE i kierownictwo strategiczne. W przypadku kryzysu PSC odgrywa główną rolę w określeniu odpowiedzi UE. W koordynacji codziennych spraw WPZiB przez PSC pomagają europejscy korespondenci MSW państw członkowskich, którzy utrzymują stały kontakt za pośrednictwem sieci Coreu (Correspondance européenne). Za pośrednictwem Coreu informację wymieniają również kraje UE, Komisje oraz Sekretariat Rady.

Komisja Europejska bierze udział w spotkaniach Rady i w posiedzeniach przygotowawczych administracji i w dialogu politycznym  z krajami trzecimi. Dyrekcja Generalna ds. Stosunków Zewnętrznych (RELEX) Komisji Europejskiej jest również odpowiedzialna za utrzymanie stosunków roboczych oraz wzmocnienie więzi z organizacjami międzynarodowymi (OBWE, NATO i Rada Europy).

Wysoki Przedstawiciel UE do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa, reprezentuje UE w dialogu dotyczącym kwestii WPZiB z krajami trzecimi, w organizacjach międzynarodowych i na konferencjach międzynarodowych. Wysoki Przedstawiciel działa w WPZiB z pomocą dla Rady w kształtowaniu decyzji politycznych i w ich realizacji.

Podejmowanie decyzji

Decyzje dotyczące WPZiB są podejmowane jednogłośnie. Kraje członkowskie mogą "wstrzymać się" i nie blokować przyjęcia decyzji. Kraj wstrzymujący się nie ma obowiązku realizacji takiej decyzji Rady, lecz musi musi zaakceptować to, że decyzja jest wiążąca dla Unii Europejskiej.

Decyzje są podejmowane kwalifikowaną większością głosów w następujących przypadkach (Art. 31 TUE):

• gdy decyzja jest podejmowana w realizacji wspólnych interesów i celów strategicznych określonych Radę Europejską;
• gdy decyzja jest podejmowana po wniosku Wysokiego Przedstawiciela złożonego w imieniu Rady Europejskiej (z wyjątkiem zagadnień związanych z sprawami obronności i wojskowymi);
• gdy decyzja jest podejmowana w sprawie realizacji działań lub stanowiska UE (z wyjątkiem zagadnień związanych z sprawami obronności i wojskowymi);
• jeżeli decyzja dotyczy mianowania specjalnego przedstawiciela UE.
• w innych przypadkach, gdy Rada Europejska jednomyślnie uchwala, że w tych sprawach FAC podejmie decyzję kwalifikowaną większością głosów.

W skrajnych przypadkach, gdy państwo członkowskie zgłasza swój sprzeciw wobec decyzji z powodów ważnych przyczyn polityki narodowej, głosowanie zostanie przełożone i poszukuje się rozwiązania ogólnie akceptowanego. W przypadku braku porozumienia, FAC większością kwalifikowaną może skierować sprawę do Rady Europejskiej (która decyduje jednogłośnie).

Komisja Europejska i Parlament także bierze udział w procesie podejmowania decyzji. Komisja zapewnia, że ​​działania Wspólnoty są zgodne z WPZiB. Parlament zgłasza opinie i zatwierdza budżet.

Europejska Służba Działań Zewnętrznych

Europejska Służba Działań Zewnętrznych (ESDZ) założona 26 lipca 2010 r. decyzją Rady i formalnie rozpoczęła działalność od 1 stycznia 2011 r.

ESDZ – służba dyplomatyczna Unii Europejskiej pomagająca kierownikowi polityki zagranicznej UE - Wysokiemu Przedstawicielu do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa Federice Mogherini – w realizacji wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa.

W skład ESDZ wchodzą pracownicy Sekretariatu Rady, krajów członkowskich UE i Komisji.

Funkcje Wysokiego Przedstawiciela UE:

• kieruje realizacją założeń WPZiB.
• składa wnioski dotyczące prowadzonej w imieniu Rady polityki  w celu rozwoju i zapewnienia realizacji podjętych decyzji;
• przewodniczy Radzie do Spraw Zagranicznych;
• jeden z wiceprzewodniczącym Komisji Europejskiej i zapewnia spójność działań zewnętrznych UE;
• reprezentuje Unię Europejską w sprawach dotyczących WPZiB, w imieniu Unii Europejskiej prowadzi dialog polityczny z państwami trzecimi i wyraża stanowisko UE na konferencjach międzynarodowych;
• kontrola ESDZ i delegatur UE w krajach trzecich i organizacjach międzynarodowych.