Polityka sąsiedztwa UE

Polityka sąsiedztwa UE

Europejska polityka sąsiedztwa (ang. ENP) – to polityka relacji z zewnętrznymi partnerami Unii Europejskiej na Wschodzie i Południu, która dąży do dobrobytu, bezpieczeństwa i stabilności w sąsiedztwie UE poprzez realizację konkretnych umów politycznych i gospodarczych oraz rozwój wielostronnej współpracy.

Polityka sąsiedztwa Europy obejmuje 16 krajów sąsiedzkich: 10 krajów południowych (Algieria, Egipt, Izrael, Jordania, Liban, Maroko, Autonomie Palestyńską, Syrię, Tunezję) i 6 krajów wschodnich (Armenia, Azerbejdżan, Białoruś, Gruzja, Mołdowa, Ukraina).

W 2011 r. dokonano przeglądu EPS, po którym UE w relacjach z sąsiadami zastosowała zasady zróżnicowania i większego wsparcia dla większej liczby reform (ang. more-for-more). UE zobowiązała się do zwrócenia większej uwagi i zacieśniania stosunków z tymi państwami, które z powodzeniem realizują reformy demokratyczne, społeczne i gospodarcze lub mają na celu wdrożenie takich reform. W tym samym czasie, zastosowanie zasady zróżnicowania i zatwierdzony nowy Europejski Instrument Sąsiedztwa (ang. European Neighbourhood Instrument) umożliwia UE do opracowania unikalnych relacji z każdym sąsiadem, z uwzględnieniem konkretnej sytuacji, poziomu ambicji w relacjach z UE i wykorzystaniem istniejących instrumentów i programów.

EPS jest w zasadzie polityką dwustronnych stosunków UE i każdego kraju partnerskiego, lecz, w celu wzmocnienia i dalszego dostosowania istniejących instrumentów do potrzeb krajów, zostały opracowane wielostronne platformy oparte na podstawach regionalnych: Partnerstwo Wschodnie i Morza Śródziemnego.

Instrumenty polityki sąsiedztwa: Sprawozdanie o państwie (ang. Country Report), w którym dokonuje się oceny sytuacji politycznej i gospodarczej kraju; powstaje Plan działań (ang. Action plan), w którym zgodnie z interesami UE i potrzebami oraz możliwościami partnera określa się priorytety reform politycznych i gospodarczych; do oceny postępów partnerów sporządza się Sprawozdanie z postępu (ang. Progress Report).

Europejski Instrument Sąsiedztwa (ang. European Neighbourhood Instrument, ENI) – wspólny instrument obejmujący całość wsparcia finansowego.

Partnerstwo Wschodnie

7 maja 2009 r. w Pradze podczas szczytu UE i przywódców krajów Wschodnich zostało powołane Partnerstwo Wschodnie. Cel inicjatywy - poszerzanie i rozwój polityki opartych na wspólnych wartościach europejskich stosunków z krajami Europy Wschodniej. UE wspiera w tych krajach szerokie reformy demokratyczne, społeczne i gospodarcze oraz dąży do stworzenia warunków do głębszej integracji politycznej i gospodarczej krajów unijnych i partnerskich.

Więcej informacji na temat jednego z priorytetów polityki zagranicznej Litwy

Partnerstwo Południowe

Partnerstwo Południowe - część składowa Europejskiej polityki sąsiedztwa. Partnerstwo UE i krajów południa regionu Morza Śródziemnego - strategia stosunków z krajami sąsiednimi na południu UE w celu budowania demokratycznego stabilnego i pokojowego sąsiedztwa. Partnerstwo jest rozwijane zgodnie z potrzebami każdego kraju, na miarę możliwości i determinacji do jego pogłębiania. UE udziela wsparcia i pogłębia partnerstwo w oparciu o dokonane przez zainteresowany kraj postępy we wdrażaniu reform demokratycznych, poszanowania praw człowieka, sprawiedliwości społecznej, dobrego zarządzania i praworządności. Kraje notujące większe postępy, zdobywają prawo do skorzystania z większego wsparcia, głębszej integracji gospodarczej i ułatwienia podróży dla niektórych grup społecznych.

Unia dla Śródziemnomorza (ang. Union for the Mediterranean - UFM) – instrument instytucjonalizacji stosunków z południowymi sąsiadami UE w celu wzmocnienia partnerstwa UE i krajów regionu Morza Śródziemnego i udzielenia impulsu do wspólnych projektów. UFM kieruje się Deklaracją Barcelońską z 1995 r. (cel deklaracji - pokój, stabilność i bezpieczeństwo) oraz osiągnięciami procesu barcelońskiego - ustanowieniem wielostronnego partnerstwa, wzmocnieniem potencjału integracji i spójności regionalnej.

Dokumenty Unii dla Śródziemnomorza ustanowiły współprzewodnictwo i Sekretariat UFM. Funkcję współprzewodnictwa krajów północnych wykonuje Służba Działań Zewnętrznych UE (ESDZ), a kraje południowe wybierają państwo przewodniczące na kadencję dwóch lat.